Mobbing Nedir? Mobbing Çeşitleri Nelerdir?

Gerek sitemizin müdavimleri gerekse içimizde yazıya karşı olan aşk, daha fazla ayrı kalmayı kabullenemedi. Birkaç haftalık hayat tempomuzdaki önlenemez yoğunluk, ne kadar aramıza mesafe koysa da yazılarımızı özenle hazırlayıp, paylaşmaya devam ediyoruz. Biz, sizlerle paylaşmayı çok sevdik. Paylaştıkça olgunlaşan dünyamıza yeniden hoş geldiniz. Bugün birlikte mobbing(psikolojik taciz) kavramını inceleyeceğiz. ‘’ Mobbing nedir? Mobbing çeşitleri nelerdir? ‘’ sorularına yanıt ararken, mobbing yaşayan insanların mağduriyetlerini gözler önüne sereceğiz. Haydi başlayalım.

Mobbing (Psikolojik Taciz) Nedir?

“Mobbing nedir?” sorusu sorulduğu zaman hemen herkesin aklına iş dünyası gelir. Kimileri bu kavram için hastalık vurgusu yapsa da bana kalırsa böyle söyleyerek, suçu basite indirgemiş oluyoruz. Mobbing anlamı sözlükte; taciz, sindiri, bezdiri ve kabadayılık yoluyla karşısındakine rahatsızlık veren kişiyi ya da kişi grubunu ifade eder.  Gaddarlık duygusuyla hareket eden kişi vardır. Güveni zedeler. Mobbing mağduru, işine odaklanamamaya başlar. Mağduru yıpratan bu süreç bizleri, geçen günlerde sosyal medyada karşımıza çıkan ‘’Mobbing mağduru doktorun intiharı’’ haberlerine kadar götürür. Bu olay göstrilebilecek en iyi mobbing örneğidir. Zaten yazımızın esin kaynağı da bu haber oldu. Tıp kadar mühim bir alanda yaşanan bu tarz üzücü hadiseler, odağımızı mobbing kavramına yöneltti.

Mobbing uygulayan kişiler genelde aynı meslekle uğraşanlar, üstleri ya da astları olabilirler. Mobbing doğrudan ya da dolaylı yollarla uygulanır. İş ahlakına sığmayan bu bağnaz davranış, hayatımızın her alanında, herkesin başına gelir

Bu Yazımızı Okudun Mu? Türkiye’nin İlk Yerli Araba Macerası: ‘Devrim Arabaları’ Nedir?

Mobbing Kavramının Kökeni

Mobbing terimi, ilk kez hayvan davranışları incelemesinde bulunan Konrad Lorenz vesilesiyle 1960’lı yıllarda hayatımızı girdi. Lorenz ’in bu kelimeyle tasvir etmeye çalıştığı şey, kendisinden daha güçlü olan hayvanlara karşı, güçsüz olan grubun kendini koruma içgüdüsüydü. Daha sonraları aynı terimi Peter-Paul Heinemann kullandı. O ise çocukları inceledi. Çocuklardan kurulu bir grubu düşünün. Yalnız bir çocuğa tavır alıp zarar verdiğini düşünün. Bir de bu anlamı vardır. İki kullanımda da ortak olan şey, grup oluşturan bireylerin tek kalmış bir bireye zarar vermesiydi.

Yıllar ilerledi ve Amerika özelinde yapılan araştırmalarda; eğitim birimleri, askeri birimler ya da iş yerindeki örgütsel psikolojik saldırılara karşı mobbing kavramı kullanılmaya başladı. Yine de bu terim, genel olarak iş yerlerini baz alır.

Şiddet Daima Fiziki Olmuyor

Kişiye eziyet edilmesi, yıpratılması, bulunduğu ortamdan silinip atılması için illaki fiziki bir eyleme girişmek gerekmiyor. İlaveten yıpratma politikası diye adlandırılan bu yöntemle binlerce insan işten uzaklaşır veya istifaya zorlanıyor. Sonuç olarak eğer benzer durumu ev içerisinde yaşarsak da soluğu mahkeme salonlarında alıyoruz.

Tarih Meraklıları Buraya! Osmanlı Devleti Yıkılmamış Olsaydı Ne Olurdu?

Mobbing Türleri Nelerdir?

Şimdi bazı mobbing türlerinden örnekler vermek istiyorum. Bu örnekler bize pek de yabancı gelmeyecektir.

Mobbing Etkileri ve Gerçek Hayat Hikayeleri

Yazımızın bu bölümünde, mobbing mağduru insanların yaşadığı zorlukları, çeşitli sosyal medya platformlarından toparlayıp derledim. Hiçbiri kurgu değildir. Yaşananların vahametini daha iyi anlamanız için süslü kelimelerle bezemeden yalın halde aktarmaya çalışacağım. Mobbing uygulamanın nedenlerinden biri iş dünyasında genellikle iş tazminatı vermek istemeyen şirketlerde, çalışanı istifaya zorlamak içindir.Örnek bir mobbing uygulaması aşağıda verilmiştir:

Bilimle Kalın Bizimle Kalın! Malzemelerin Mekanik Özellikleri Nelerdir?

Gerçek Mobbing Mağdurları

1. Mağdurun Anlattıkları: Bir mağdur durumu kendi gözlemleriyle aktarmaya çalışmış. Kişisel verilerin gizliliği kanunu gereği isim vermeden ilerlemek istiyorum.  

Mağdur ilk aşama olarak çalışanın yaptığı işlerde kusur bulunduğunu aktarmış. Gerçekten de mobbing uygulandığında, yapılan çalışma kusursuz da olsa noktası eksik, virgülü fazla gibi aklın mantığın alamayacağı türden hatalar bulunur. Sık sık gereksiz tartışmaya girilir ve ben istiyorsam yapılacak türü laflar edilir. Yapamıyorsan yerine eleman bul denir. Çalışanın üzerinden yaptığı işler alınır ve alakasız işler verilir. Alakalı olmadığı konulardan sorumlu tutulur ve başarısızlık üzerine yüklenir. Ortalık yerde aşağılanır. Çok konuşularak üzerine gidilir. Az biraz sinir kaldıysa oda bozulur. Son aşamaya kadar dayanan çalışan artık dayanamaz ve istifa eder. Tazminat alamadığı gibi bir de ihbar tazminatı ödemek zorunda kalır. Mobbing mağduru eğer işten ayrılmazsa bundan sonra üstlerinin kölesi haline gelir. En ağır işler ona yaptırılır. En gereksiz durumlar bile mağdurun aleyhine sonuçlanır. Değişmeyen tek durum vardır. Sabır, bir gün elbet taşar…

2.Mağdurun Anlattıkları: 2007 senesinde mobbing mağduru bir kişi olayı şöyle açıklıyor: Uygulayanlar ve maruz kalanlar açısından irdelemek daha doğru olur. Dikkatle bakın. Uygulayanların aslında başkalarına yaranmak amacı taşıdığını görürsün.  Bu insanlara verilen görevin başarıyla yerine getirilmesi ya da kişisel tatmin sağlamak için hayata geçirmekte beis görmedikleri bir durumdur.  Maruz kalanlar açısından bakarsak başta önemsememeye çalışırlar. Bir süre sonra savunmaya geçildiğinde hemen mimlenmeye başlarsın ve kaçınılmaz sona doğru sürüklenirsin. Özetle ,örtbas edilen arzuların hayata geçirilip, uygulayıcının eline hediye paketi olarak sunulduğu en ucuz, en soysuz, en barbar psikolojik saldırı çeşididir. Bu da mağdurdan dinlediğimiz bir mobbing örneği olarak yazımızda yer verdik.

Mobbing Sessiz Terördür

Maruz kalan kişiler gözlerini dört açmalıdır. Örneğin, bazı zamanlarda, insan sürülerinin olduğu bir ortamda, bir kişi kurban seçilir. Bu kişiye saldırılır ve diğerlerine gözdağı verilir. Sürünün terbiyesi sağlanmış olur. O kadar onur kırıcı bir durumdur ki komutları alıp işleyen tampon kişiye dönersiniz. Bir gram akla sahip olan birisi bunu uygulamaktan çekinmelidir, çünkü öyle bir olay olur ki kendisini de mobbing uygulanan kişiler arasında bulur.

İlk iki mağdurumuzun anlattıklarından anlıyoruz ki mobbing, bir kişiye yönelik sessiz terördür aslında. Herkese ya da her şeye gösterilen hoşgörü onun için geçerli değildir. Mağdurun açığını yakalamak, onu aşağı ve değersiz göstermek gibi her türlü ayak oyununa başvurulur. İşin ironik ve can yakan bir tarafı daha vardır. Dışarıdan bakan gözler, bunu yapanların sorunlu olmadığını düşünür. Eğitimli denilen kişilerin bu caniliği yapıyor olması da ayrıca düşündürücüdür.

İşteki Huzur Aile Yaşamına Etki Ediyor

3. Mağdurun Anlattıkları: Son zamanlarda dozu iyice artacak şekilde yaklaşık bir yıldır yaşadığımı düşündüğüm durum diyerek konuya giriş yapıyor mağdurumuz. ‘’Abartmadan söylüyorum ki insanı işten soğutuyor sonuç olarak çalışmak istemiyorsunuz.’’ diye de ekliyor.  İşyerinde huzur olmayınca evde de surat beş karış oluyor, yani işteki huzur aile yaşamına da etki ediyor.
Mağdur karşılaştığı durumları şöyle sıralıyor:

 Ne kadar güzel anlatmış…

Bu İnsanlar Ne Gibi Özellikler Taşır?

Mobbing mağdurlarının ortak özellikleri vardır. Bu insanlar genellikle işlerini iyi yaparlar. İlişkilerinde olumludurlar ve çevresi tarafından sevilen insanlardır. Çalışma ilkeleri sağlam insanlardır. Fırsat verildiğinde birçok bağımsız ve yaratıcı fikri ortaya çıkarır. Mobbing uygulayan kimseden genellikle daha yeteneklidirler.

  Mobbing uygulayanların ortak özellikleri de vardır. Bu insanlar mobbing mağdurlarına karşı aşırı denetleyici olurlar. Aslında bu durumun iş ahlakı açısından hiçbir sakıncası yoktur. Bizim bahsettiğimiz husus sadece bu kişilere özel bir uygulamaya gidiliyor olmasıdır. Gerek Amerika’da gerekse Avrupa’da yapılan araştırmalarda faillerin korkak ve nevrotik oldukları olgusuna varılmıştır. Bu sebeplerle daima iktidar açlığı içerisinde olurlar. Güç sürekli onların elinde olmalıdır. Ağızları ahlaktan, disiplinden bahseder fakat kötü niyetli ve hileli eylemlere başvurmaktan çekinmezler. Tam bir yürüyen önyargı izlenimi verirler. Sonuç olarak düşmanlıklar ve kaos yaşam enerjilerine güç katar. Mobbing uygulamanın nedenleri çeşitlik gösterir. Biz en yaygın olanlara yazımızda yer verdik. Peki sizce mobbing uygulayan kişiler belirli bir ceza alır mı?

Korunmanın Yolu Var Mı? Mobbing Yaşarsak Ne Yapmalıyız?

Bu gaddarlığa çağımızın sporu desek pek de yanlış olmayacaktır. Bu yazıyı mobbing yapanlar insafa gelsin de yaptıkları kötülükten vazgeçsin diye yazmıyoruz. Biliyoruz ki huylu huyundan vazgeçmez. Gayemiz intihara kadar sürüklenen insan psikolojisine umut olabilmektir. Yalnız değilsin.

Bu durumla başa çıkabilmenin ve alt edebilmenin en önemli yolu sabırlı olmaktır. Kimi failler kontrolsüz ve agresif davranarak kendini açığa vurur ve alt etmek daha basittir. Kimileri sinsi ve her şeyi dozunda ayarlayan niteliklere sahiptir. Mesela sinsi olanların patronlarla ve kıdemlilerle ilişkisi oldukça iyidir.

Pandemi Haberlerinden Sıkılmadıysanız Bekleriz! Koronavirüs Mutasyonu Nedir? Mutasyon Aşıları Etkiler Mi?

Mücadele Etmekten Vazgeçmeyin

Kötü bir durumla karşılaştık diyelim… Soğukkanlılığımızı korumamız bizi içine düştüğümüz bataklıktan çıkartır. Ancak üzüntü ve öfke nöbetlerine kapılmamak gerekir. Başlarda ters bir davranıştan sonra rahatsızlığınızı bakışlarınızla belli ediniz. Bakışı fark eden insanlarda “bu adam/kadın böyle tarz davranışa alışık değil.” intibaı uyanır. İster istemez kapalı kapılar ardında konuşulur. Başlangıç için bu yeterli bir davranıştır. Eğer biz yaptığımız işten eminsek ve kendimizin yanlış bir vukuatı olmadığını biliyorsak kimseye ihtiyacımız yoktur. Uğraştığımız işin negatif ve pozitif taraflarını iyice benimsemek gerekir. Detaycılığımızla ve birikimimizle karşımızdakini alt edebiliriz. Mobbing uygulayanların çoğu korkaktır. Haksız davranışlarını baştan kabul etmeyin. Aksi halde geri dönülmez bir noktaya gideriz. Doğru bildiğinizden şaşmayınız. Örneğin azara, aşağılanmaya sessiz kalmamalıyız. Eğer o anda cevap verebilirsek bizden daha fazla korkacaktır. Kıdemli bir insanın en çok korktuğu şey “Şu kadar yıldır buradasın, daha bunu bunu bilmiyorsun.” yaftasıdır.

Şirketle iş akdinizi adınız kadar iyi bilin, görev tanımınızı yutun ve İş Kanunu’nun kendiniz ile ilgili maddelerini su gibi özümseyin. Hukukçu bir tanıdığınıza da sorun ancak unutmayın ki hukuk yolu acil durum butonudur. Hukuki yollar sadece çok çok ekstrem durumlarda kullanılmalıdır, stratejinize perspektif kazandırması için özümsenmelidir.

Nerede çalışıyorsanız çalışın şirketteki herkesle ilgili bilgi sahibi olmaya çalışın. Elbet mobbing uygulamasından mustarip tek kişi siz değilsiniz. Sonuçta çalıştığınız yerde dahi aynı haksızlığa uğrayan birçok insan bulabilirsiniz. Bulamasanız dahi, olan bitenin farkında olan ve yardımcı olacak insanlar mutlaka karşınıza çıkacaktır. Bu nedenle birlik olun.

Biraz Da Eğlence Diyenlere… Yaşanılacak En Güzel Ülke -Sanki Başka Bir Dünya: Küba

Mobbing Son Değildir

Failin zayıf taraflarını tespit edin. Zaten mobbing gibi bir zayıflığa tenezzül edenin birçok eksisi olacaktır. Sorumluluk almaktan ve kendinizi ifade etmekten çekinmeyin. Örneğin sizi tanır ve nasıl bir insan olduğunu görürlerse hakkınızdaki ithamlar işe yaramayacaktır. İşinizi seviyorsanız dört elle sarılın ancak pes etmeyin. Elbet kazanan siz olursunuz. Dayanacak gücünüz kalmadığında her türlü hukuk yoluna başvurun. Tazminatınız sizin hakkınızdır. Sonuç olarak ödün vermeyin!

Bu yazımızda mobbing kavramını sizlere anlatmaya çalıştık. ” Mobbing Nedir? Mobbing Türleri Nelerdir? ” gibi sorulara yanıt aradık. Mobbing örnekleri ve mobbing uygulanmasının nedenleri üzerinde de durduk. Karşılaşıldığında yapılması gerekenleri aktardık. Gerçek hayat hikayeleriyle yazımızı destekledik. Sonuçta tavsiyelerle durumu analiz ettik. Sonuna kadar okuduğunuz için teşekkür ederiz.

Sizlerden son bir istediğimiz var. Bizi beğeniyor ve büyümemizi istiyorsanız sosyal medya platformlarında takip edebilirsiniz.

Yararlandığımız Kaynaklar;

Sözcü

EkşiSözlük