Uluslararası Uzay İstasyonu Nedir? Astronotların Uzaydaki Evi

Yakın gelecekte Marsa ulaşmak ve orada alternatif bir yaşam kurmak, Hollywood filmelerinin de etkisiyle galaksiler arası yolculuk ve uzayın engin derinliklerine ulaşmak insanlığın aklındaki evrene dair soruların cevaplanabilmesi için önemlidir. Peki insanlar uzayda yaşayabilir mi? İşte bu sorunun ve diğer başka soruların cevaplarını araştırmak için Uluslararası Uzay İstasyonu uzaya fırlatıldı. Peki siz bu istasyonu tanımaya ne dersiniz?

Bu yazımda “Uluslararası Uzay İstasyonunun (International Space Station-ISS) Nedir?” sorundan başlayarak istasyonun kurucu ülkelerine, Uluslararası Uzay İstasyonun kuruluş amaçları, hızına, istasyonda yapılan çalışmalara kısacası ISS hakkında herşeye değineceğim. Haydi o zaman başlasın Uzay Yolculuğumuz.

Uluslararası Uzay İstasyonu (International Space Station-ISS) Nedir?

Uluslararası Uzay İstasyonu, alçak dünya yörüngesine yerleştirilmiş bir uzay üssü başka bir tabirle üzerinde yaşanılabilen yapay bir uydudur. Bu istasyon insanoğlunun uzaya gönderdiği en büyük yapıdır. Uluslararası Uzay İstasyonu aynı zamanda dünyada yapılmış en pahalı yapıdır. Şuan merak ettiğiniz şu “Uluslararası Uzay İstasyonu ne kadara mal oldu?” sorusunu duyar gibiyim. Bu istasyon yaklaşık olarak 120 milyar dolara mal olmuş. Türk lirasına çevirmeyi sakın denemeyin :).

Uluslararası Uzay İstasyonu, astronot ve kozmonotlara uzayda barınabilecekleri bir ev görevi sağlamakla birlikte deneyler için uzay ortamı ve düşük yerçekimi ortamı sağlayan bir laboratuvar merkezidir.

İlginizi Çekebilir! Uzay hakkında hiç duymadığınız şaşırtıcı 10 bilgi

Bir araya getirilen modülerin birleştirilmesi ile inşa edilmiş bu istasyonun ilk kısmı 1998 yılında alçak dünya yörüngesine fırlatılmıştır. Uluslararası Uzay İstasyonun temel parçaların inşası 1998-2011 yılında tamamlanmıştır. İstasyonun temel parçalarına yazımın ilerleyen kısımlarında değineceğim.

Uluslararası Uzay İstasyonu Ne Kadar Büyük?

Uluslararası Uzay İstasyonu insan için yaşanabilir duruma geldiğinde, istasyona 2 Kasım 2000 tarihinde ilk insan ulaştı ve o gün bügündür, dönüşümlü olarak en az bir mürettabat görev yapıyor. Hatta şuan istasyonda kaç kişinin ve kimlerin bulunduğunu bir websitesi sayesinde öğrenebiliyorsunuz. Şuan uzayda kim var? Kaç gündür uzayda görev yapıyorlar? Bu soruları merak ediyorsanız, Buraya Tıklayınız.

İstasyonun insan barındırma kapasitesi en fazla 6 kişidir. Bir futbol sahası büyüklüğündeki bu uzay istasyonu, yaklaşık olarak 420 ton ağırlığındadır. Yeryüzünden yaklaşık olarak 400 km yüksektedir. İstasyonda çalışılabilecek ve yaşanabilecek 6 yatak odası büyüklüğünde alan vardır.

Biliyor Muydunuz? Uzay istasyonunda İmmortality Drive adlı bir çeşit yedekleme diski vardır. Bu diskte insanlığın bugüne kadar gerçekleştirdiği bilimsel başarılar var. Aynı zamanda yakın zamanda ölen Stephing Hawking’in de bulunduğu bazı bilim insanın DNA’ları, yazılı ve sözlü mesajları da bu diskte kayıtlı durumda. Olurda Dünya yok olma tehlikesi ile karşı karşıya kalırsa, tüm bilgiler İmmortality Drive adlı diskte mevcut olacak.

Uzay İstasyonu Dünyanın Etrafında Günde Kaç Defa Ve Hangi Hızla Hareket Ediyor?

Ses hızının neredeyse 23 katı hızda yaklaşık olarak 28.000 km/h hızda dünyanın etrafında 90 dakikada bir tur atan Uluslararası Uzay İstasyonu, 24 saate 16 kez dünyayı turluyor yani istasyon 16 gün doğumuna, 16 gün batımına tanıklık ediyor. Bir günün 1440 dakika olduğu dünyamızda, Uzay istasyonunda 1 gün 90 dakikaya denk gelmesi biraz şaşırtıcı.

Saatte 28.000 kilometre hızı daha da fazla açmak gerekirse, Uluslararası Uzay İstasyonu’nun bir günde aldığı yolu somutlaştırabiliriz. Buna göre istasyonun bir gün içerisinde kat ettiği mesafe, Dünya’dan uydumuz Ay’a gidip aynı zamanda döndüğümüzde kat ettiğimiz mesafenin toplamına eşit.

Uluslararası Uzay İstasyonunun Kurucuları

Uluslararası Uzay İstasyonu programı, beş katılımcı uzay kuruluşu tarafından oluşturulmuş ortak bir projedir, bu kuruluşlar ABD Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi(NASA), Rusya Federal Uzay Ajansı(Roskosmos), Japonya Uzay Araştırma Ajansı(JAXA), Avrupa Uzay Ajansı(ESA) ve Kanada Uzay Ajansı(CSA)’dır.

Bu Yazıyı Okudunuz Mu? Venüs Atmosferinde Bulunan Fosfin Nedir? Yaşam Olabilir Mi?

Uzay İstasyonu yapılan planlara göre 2024 yılına kadar insanlığa hizmet vermesi bekleniyor. Bu hizmet süresinin 2028 yılına uzatılması muhtemeldir. İstasyonun görev süresi bittiğinde ne yapılacağı belli değil, belki malzemeleri bir sonraki uzay istasyonu için geri dönüştürülebilir belki de açık arttırım yolu ile satılıp bir otelle dönüştürülebilir.

Uluslararası Uzay İstasyonunun Kuruluş Amacı

ISS’nin temel amacı, ağırlıksızlığa yakın mikro yerçekimli ortamda deneyler yapmak için uluslararası bir laboratuvar sağlamaktır. Sanılanın aksine istasyonda yerçekimi sıfır değildir, istasyon Dünya’nın yerçekimi kuvvetinden etkilenmektedir. Fakat istasyon yörüngede sürekli hareket ettiği için yerçekimi Dünya’nın merkezkaç kuvvetiyle dengelenmektedir. Araştırmacılar bu ağırlıksızlığa yakın ortamın insanın gelişim, büyüme, evrim ve bünye işlevleri üzerindeki etkilerini incelemektedir. Hatta NASA mikro yerçekiminde 3 boyutlu insansı dokuların nasıl oluştuğu üzerinde araştırmalar yapmak istemektedir.

İstasyon ayrıca Ay ve Mars görevlerinde kullanılması planlanan ekipman ve sistemlerin, kullanım öncesi uzayda test edilmeleri için çok uygun bir ortam sağlıyor. Meyve ve sebze gibi insan hayatı için önemli besinleri uzayda nasıl yetişebileceği üzerine arıştırmalar yapılıyor. ISS uzayda yaşamanın sırlarını öğrenmek ve insanlığa fayda sağlayacak deneyler için uygun ortam sağladığından tüm insanlık için önem arz etmektedir. Umarım buraya kadar ISS nedir? Uluslararası Uzay İstasyonunun Kuruluş amacı nedir? gibi aklınıza takılan sorulara cevap bulabilmişizdir. Sizce Uzay istasyonu yeryüzünden görülebilir mi? Görülebilirse, Uluslararası Uzay İstasyonu Türkiye’den ne zaman geçecek? Hadi bir sonraki paragrafımızda bu sorulara cevap arayalım.

Uluslararası Uzay İstasyonu Yeryüzünden Görülebilir Mi?

Gökyüzünün Venüs ve Ay’dan sonra 3. en parlak cismi olan Uzay İstasyonunu dünyadan çıplak göz ile belli saatlerde görebilirsiniz. Evet yanlış duymadınız, İstasyon çıplak göz ile görülebilir hatta gece gökyüzünü izlemeyi seviyorsanız denk gelmiş olabilirsiniz. Belki de istasyonu gördünüz ve kayan bir yıldız sanıp dilek dillediniz. Peki Uluslararası Uzay İstasyonunu Türkiye’den saat kaçta görebiliriz?

Bunu ISS Detector mobil uygulaması ile öğrenebilirsiniz. Uygulamayı indirmek için Buraya Tıklayınız.

Uluslararası Uzay İstasyonu Hangi Parçalardan Oluşur?

Astronotların bilim araştırmalarını yaptığı laboratuvarlara ek olarak, Uzay İstasyonunda birçok parça bulunur. Bu yazıda ISS ana parçalarına değineceğim.

İstasyonun yapısı temel olarak basınçlı modüller, robot kollar, destekleyici dış iskelet ve güneş panellerinden oluşmaktadır. İstasyonun sistemini 50’den fazla bilgisayar ile kontrol edilmektedir. Haydi Uluslararası Uzay İstasyonunun(ISS) temel parçalarını tanıyalım.

İlginizi Çekebilir! Sanal Gerçeklik Nedir? Geleceğin Sanal Dünyası

Basınçlı Modüler: Müretabatın yaşadığı ve çalıştığı bir yaşam alanları, ekipman odaları ve laboratuvar ortamı sağlar.

Güneş Panelleri: İstasyonun yanlarından uzanan güneş panelleri, istasyonun ihtiyaç duyduğu elektiriği, güneşten gelen enerjiler ile sağlar. Paneller istasyona dış iskelet ile bağlıdır.

Destekliyici Dış İskelet: Basınçlı modülerin üzerinde uzun, kirişli bir yapıdır. İstasyonun omuragası görevini üstlenir. Güneş panellerini istasyona bağlar. Destekliyici dış iskeletin üstünde istasyonun sıcaklığını kontrol eden radyatörler bulunur.

Robotik Kollar: Uzay istasyonunun dışında bulunan robot kollar, istasyonun inşasına yardımcı olmak için kullanıldı. Bu robot kollar aynı zamanda astronotların uzay yürüyüşü esnasında hareket ettirebilirler. Bazı robot kollar ise sadece istasyon bakımı ve bilimsel araştırmalarda kullanılırlar.

Kenetleme Bağlantı Noktaları: Çeşitli uzay araçaları kendilerini ISS’e bu noktalardan bağlarlar.

Astoronotlar Uzayda Zamanlarını Nasıl Geçiriyorlar?

Astronotlar uzaydaki zamanlarının çoğunu ISS’de deneyler ve bakımlar yapmak için kullanırlar. Bunların yanında astronotlar yerçekimsiz ortamda yaşadıkları için günde en az 2 saatlerini egzersiz için ayırırlar. Aksi takdirde astronotların kemik yoğunluğu ve kas kütleleri azalıyor. Sağlıklı yaşamlarını devam ettirmek için günde 3 öğün yemek yiyorlar. Peki astronotlar uzayda nasıl su buluyorlar? Uzaya su götürmüyorlar, kendi idaralarını arıtıp suya dönüştürüyorlar. İstasyonda idarı arıtmak için kullanılan özel tuvaletler bile inanılmaz bir mühendislik harikası.

Bazen uzay istasyonunun bakımı için dışarıdan müdahale etmek gerekiyor ve astronotlar uzay kıyafetlerini giyip, uzay yürüyüşüne çıkıyorlar. Haftada 35 saat çalışıyorlar. Astronotların istasyonda hayatları sadece görev ile geçmiyor elbette. Mesela boş vakitlerinde film izlemeleri için istasyonda bir film arşivi mevcut. Bunun yanı sıra kitap okuyabilir, uzay yürüyüşlerine çıkabilir, yukarıdaki fotoğraftaki gibi Dünya’nın eşsiz manzarasını izleyebilirler.

İlginizi Çekebilir! Dikey Tarım ile Sürdürülebilir ve Yenilikçi Bir Tarım Mümkün

Kanadalı astronot Chris Hadfield’ın yaptığı gibi sosyal medyadan paylaşım bile yapabilirler. Aynı zamanda gitarist olan Chris Hadfield istasyonda müzik klibi çekmiştir. David Bowie’in “Ground Control to Major Tom” şarksının sözlerini bulunduğu ortama uyarlayarak çalıp söyledi. Çok güzel olmuş. İzlemenizi tavsiye ederim.

Astronotlar uzayda faliyetlerini bir tık üzeriye taşıyarak istasyonda film bile çekmişlerdir. İsmi Apogee Of Fear (Korku Apsisi) olan bu film 2008 yılında NASA astronotu olan Owen Garriott’ın oğlu olan video oyunu geliştiricisi Richard Garriot tarafından çekilmiştir.

Uzay İstasyonunda Yapılan Deneyler Ve Çalışmalar

• İnsan bedeninin uzay şartlarına ne kadar dayanıklı olduğu gözlemleniyor.
• Mikro yerçekimi ortamında su, yiyecek ve diğer kimyasal maddelerin hallerini inceleyip, verdikleri tepkiler üzerine kapsamlı çalışmalar yürütülüyor.
• Protein kristalleşmesi adını verdikleri ve ilaç sanayinin en büyük araştırma konularından olan, protein ve amino asitlerin yapıları inceleniyor.
• İstasyonun üzerinde bulunan uyduar ve alıcılar sayesinde yeryüzünde oluşan doğal afetleri, özellikle hava olaylarını en ince detayına kadar gözlemleme fırsatı bulunuyor.

Bunlar başlıca çalışma ve deney örnekleridir. İstasyonda yapılan birçok çalışma mevcuttur.

Bu Yazımızı Okumalısınız! Osmanlı Devleti Yıkılmamış Olsaydı Dünya Nasıl Olurdu?

Uluslararası Uzay İstasyonu İle İlgili Diğer Bilgiler

• Şuana kadar 19 ülkeden 240 farklı kişi Uzay İstasyonunu ziyaret etti.
• Eski Nasa Baş Astronotu olan Peggy Whitson, 2 Eylül 2017’de 665 gün ile uzayda en çok toplam zaman geçirme rekorunu kırdı.
• İstasyonda yaşama ve çalışma alanlarının toplamı yaklaşık olarak 6 yatak odası büyüklüğüne denk gelir.
• İnsan vücudundaki mikro yerçekiminden kaynaklanan kas ve kemik kütlesi kaybını azaltmak için astronotlar günde en az iki saat egzersiz yapmak zorundalar.
• Uzay İstasyonunundaki bir Güneş panelinin kanat uzunluğu (240 fit), dünyanın en büyük yolcu uçağı olan Airbus A380 ile yaklaşık olarak aynı uzunluktadır.
• Uzay istasyonuna aynı anda sekiz uzay gemisi kenetlenebilir.
• Bir uzay aracı, Dünya’dan fırlatıldıktan dört saat sonra uzay istasyonuna ulaşabilir.
• 4 farklı uzay kargo aracı Uzay İstasyonuna kargo ve malzeme sağlıyor. Bu uzay araçlarının içinde Spacex’in Dragon uzay aracı da var.
• Mikro yerçekimi laboratuvarı, 103’ten fazla ülkedeki araştırmacıların 2.700’den fazla araştırmasına ev sahipliği yaptı.

Bu yazımda insanlığın geleceği için önemli bir arıştırma merkezi olan Uluslararası Uzay İstasyonu(ISS) nedir? Kuruluş amacı nedir? gibi sorulara cevap bulduk. Aynı zamanda “Astronotların uzayda nasıl yaşarlar?” sorusunu cevapladım.Umarım sizlere faydalı bilgiler aktarabilmişimdir. Ayrıca Gravity filmini ve The 100 dizisini aklınızda anlattıklarım canlanabilmesi için izlemenizi öneririm. Muhteşem bir dizi olan “The 100″ inceleme yazısını haftaya yazacağım. LEVTEMS sitemizi takipte kalın. Bir sonraki yazılarda görüşmek ile…

Eğer ISS Hakkında Bilgi Verdiğimiz Yazımızı Beğendiyseniz, Sosyal Medya Hesaplarınızdan Yazımızı Paylaşarak, Bize Destek Olabilirsiniz.

Kaynakça

https://www.nasa.gov/audience/forstudents/5-8/features/nasa-knows/what-is-the-iss-58.html

https://www.space.com/16748-international-space-station.html

Barış Özcan Youtube Kanalı