Araba Motoru Nasıl Çalışır? Motor Ana Parçaları Nelerdir?

Bu yazımızda sizlere araba kaputunun içinde büyük ve karmaşık görünen motorun nasıl çalıştığını, içten yanmalı motorların ne olduğunu, dizel ve benzinli motorların çalışma prensibini, motor yapısını sade bir dille anlatacağım. Umarım okurken keyif alırsınız.

Araba motor nasıl çalışır?

Motor, benzin veya diğer petrol türevlerinin yakılması ile ortaya çıkan kimyasal enerjiyi, mekanik yani hareket enerjisine çeviren makinelerdir. Motorlar, içten yanmalı ve dıştan yanmalı motorlar olarak ikiye ayrılır. Günümüzde dıştan yanmalı motorların, verimsiz çalışması ve büyük bir hacme sahip olması nedeniyle nadir kullanılmaktadır. Bu nedenle sizlere günümüz araçlarında kullanılan içten yanmalı motorlar hakkında bilgi vereceğiz.

Bir Araba Motorunun Temel Parçaları Nelerdir?

İçten yanmalı motorlarda yanma olayının gerçekleştiği yer silindirdir. Motorda silindir sayısı 2 ile 12 arasında değişebilir. Genellikle trafikte gördüğümüz araçların motorları 4, 6 ve 8 silindirli olabilirler. Silindirler çok güçlü metallerden yapılır. Silindirlerin içinde aşağı ve yukarı doğrusal hareket edebilen piston bulunur. Silindirler sıralanışlarına göre V, düz ve yatay olarak sınıflandırılırlar. Her sıralanış biçiminin avantajı, dezavantajı ve üretim maliyeti bulunmaktadır.

Motor parçaları nelerdir?
Motor Parçaları

İlginizi Çekebilir! Yakıt Tasarrufu İçin 10 Tüyo! Araba Nasıl Daha Az Yakıt Yakar?

Motorun ana parçalarına değinirsek;

Buji: Buji, benzinli motorlarda hava ve benzin karışımının patlaması için gerekli olan ateşlemeyi üreten parçadır. Dizel motorlarda ateşleme bujisi bulunmamaktadır. Ateşleme işlemi gerçekleşmesi için, bujinin doğru zamanda çalışması gerekmektedir. Bujilerde oluşan arızalar, daha fazla yakıtın harcanmasına sebep olur.

Piston: Şekli itibariyle silindire benzeyen, bujinin ateşlemesi ile oluşan patlamanın etkisiyle doğrusal olarak yukarıdan aşağıya ya da tam tersi şekilde hareket eden parçadır.

Sübablar(valf): Her silindirin üst kısmında iki tane sübap bulunur. Sübaplardan birisi emme(giriş) diğeri ise egzoz(çıkış) sübabıdır. Giriş sübabı, benzinli motorlarda hava ve benzin karışımını, dizel motorlarda sadece havayı   silindirin içine alan parçadır. Çıkış sübapı, yanma sonucu oluşan atık gazların egzoza ileterek dışarıya atılmasını sağlar. Giriş ve çıkış sübabları yanma ve sıkıştırma esnasında kapalı konumdadır.

Piston Halkaları: Bu halkalar, pistonu dış kısmı ile silindirin iç kısmı arasında kaymayı sağlayan parçalardır.

  •  Yanma ve sıkıştırma aşamaları sürecinde, işlemin gerçekleştiği kısma hava-yakıt karışımı ve atık gazların girmesini engeller.
  • Yağ karterindeki yağın, silindirini içine sızmasını engeller.

Motorun ömrünü uzatmak için yağı her 1000 km bir değiştirmek gerekir. Çünkü birçok arabada yağ yanması gerçekleşmektedir.

Piston kolu: Piston ile krank milli arasındaki bağlantıyı sağlar.

Krank Mili: Pistonun sağladığı doğrusal hareketi, döngüsel harekete çeviren parçadır

.

Yağ Haznesi: Krank milinin etrafını çevreler ve haznenin alt kısmında belli bir miktarda yağ depolar.

İlginizi çekebilir! Kompozit Malzeme Nedir? Kullanım Amaçları Nelerdir? Nerelerde Kullanılır? Avantaj ve Dezavantajları? Daha Fazlası İçin Tıklayınız

Araba Motoru Çalışma Prensibi Ve 4 Zamanlı Motorların Çalışma Aşamaları

İçten yanmalı motorların çalışma prensibi, yakıtın motor içinde bulunan yanma odası denilen sınırlı alan içinde yakılması ile oluşan basıncın, pistonu hareket ettirmesine dayanan makinedir. İçten yanmalı motor denilmesinin sebebi ise yanma olayının motorun içerisinde gerçekleşmesidir.

İçten yanmalı motorların çalışma prensibini oluşturan 4 zamanlı çevrim, diğer adıyla Otto çevrimi olarak da bilinen motorların 1876 yılında Alman mühendis Nikolaus Otto tarafından bulunmuştur. Dört zamanlı motorların çalışma aşamalarını ele almadan önce, size birkaç kavramdan bahsetmek istiyorum. Motorun içindeki pistonun yukarıdan aşağıya veya aşağıdan yukarıya inmesi 1 zaman olarak ifade edilir. Pistonun silindir içerisinde gidebileceği en alt noktaya alt ölü nokta(AÖN), en üst noktaya ise üst ölü nokta(ÜÖN) denir. 


4 silindirli motor
4 silindirli motor

Bu Yazımızı Hala Okumadınız Mı? Aerodinamik Nedir? Aerodinamiğin Otomobil İçin Önemi

Dört zamanlı motor çalışma aşamaları;

  • Emme Zamanı
  • Sıkıştırma Zamanı
  • Yanma Zamanı
  • Egzoz(Çıkış) Zamanı

Hadi yukarıda bahsettiğim 4 zamanlı motor aşamalarını detaylıca ele alalım;

1. Emme Zamanı

Piston ÜÖN’dan AÖN’ya doğru harekete başlarken emme valfi yani emme sübabı açık vaziyettedir. Pistonun aşağı doğru hareketi vakum yaratarak havanın içeri girmesi sağlanır. Piston aşağı indikçe silindir içerisine temiz hava dolar.

Benzinli motorlarda, bu zaman diliminde temiz hava ve benzin karışımı emilir. Yakıt ile hava karışarak silindirin içini doldurur. Dizel motorlarda bu süreçte sadece temiz hava emilir.

2. Sıkıştırma Zamanı

Piston alt ölü noktaya (AÖN) ulaştığında, emme(giriş) sübabı kapanır. Benzinli motorlarda silindir içerisinde  sadece hava ve yakıt karışımı kalır. Piston üst ölü noktaya(ÜÖN) doğru hareket eder ve hava-yakıt karışımını sıkıştırır. Bu karışımın sıkıştırılmasının sebebi, karışımın basıncını ve sıcaklığını  arttırmaktır. Böylece patlama şiddeti artmış olacak ve yakıttan tasarruf edilecektir.

3. Yanma Zamanı

Benzinli motorlarda, emme zamanında alınan hava- yakıt karışımının, sıkıştırma zamanında yüksek sıcaklık ve bacınca ulaştığında bujilerle ateşlenerek patlama yani yanma gerçekleşir. Yanma zamanı, çevrimin devam edebilmesi ve motorun çalışması için en önemli zamandır. Bu nedenle otomobil yakıt sistemleri bakımları önem kazanmaktadır. Yakıt sistemlerinin bakımının  düzenli  olarak yapılması, performans ve yakıt tasarrufu açısından istediğiniz verimi almanızı sağlar.

4. Egzoz Zamanı

Piston yanma zamanından sonra AÖN’ ya ulaşmadan egzoz(çıkış) sübabı açılır ve piston krank milinden aldığı enerji ile tekrar ÜÖN’ ya çıkarken, silindirin içerisinde biriken atıkları egzoz(çıkış) sübabı aracılığıyla dışarı atar. Piston ÜÖN’ ya ulaşmadan egzoz(çıkış) sübabı kapanır ve emme(giriş) sübabı açılır. Emme sübabı açıldıktan sonra anlattığım tüm zamanlar döngüsel olarak tekrar oluşur.   

Hergün trafikte gördüğümüz araçların çoğunun sahip olduğu içten yanmalı 4 zamanlı motorların ne olduğunu, Bir araba motorunun çalışma prensibini bu yazımızda anlattık. Anlatıklarımız hem “dizel motor nasıl çalışır?” sorusunun hem “Benzinli motor nasıl çalışır?” sorusunun cevabı niteliğindedir. Keyifle okuduğunuzu umut ediyorum. Bir sonraki yazılarımızda görüşmek üzere… LEVTEMS ile kalın.

İlginizi Çekebilir! En kaliteli ve anlamlı mesaj içeren 7 reklam tıklayınız

Kaynaklar: HowStuffWorks, ScienceDirect

İlginizi Çekebilir

Yazarın Diğer Yazıları

7Comments

Add yours

Comments are closed.